زنان در زمان بارداری باید در آرامش کامل باشند و از هیجانات و استرس منفی و کاذب وحتی در مواردی طبق نظر پزشک از هیجانات مثبت هم دور باشند. زنان در دروان بارداری از نظر روحی آسیب پذیرتر هستند و به توجه و مراقبت های بیش تری نیاز دارند در این دوران هرگونه رخدادی مستقیما با جنین در ارتباط است لذا علاوه بر خود مراقبتی های جسمانی باید از همه موارد استرس زا دور باشند، در ادامه به عوارض استرس در بارداری خواهیم پرداخت.
شناخت استرس و انواع آن
استرس را می توان هر نوع تغییری که باعث فشار فیزیکی، عاطفی یا روانی می شود تعریف کرد و نحوه واکنش شما به استرس، تفاوت زیادی در رفاه کلی شما ایجاد می کند.از آنجا که افراد، استرس را به طور متفاوتی کنترل می کنند، علائم استرس می تواند متفاوت باشد برخی از منابع اصلی استرس عبارتند از: کار، امور مالی، روابط، فرزندپروری و ناراحتی های روزمره، این علائم ممکن است مبهم و یا ناشی از شرایط پزشکی باشد بنابراین مهم است که آنها را با پزشک خود در میان بگذارید.
نشانه های استرس در افراد
اولین قدم برای کنترل استرس، شناخت علائم استرس است. اما تشخیص علائم استرس ممکن است سخت تر از آن چیزی باشد که فکر می کنید. بسیاری از ما آنقدر به استرس عادت کرده‌ایم که اغلب تا زمانی که به نقطه شکست نرسیم متوجه استرس نمی شویم.
علائم استرس از نظر عاطفی، فیزیکی، شناختی و رفتاری خود را نشان می دهند در زیر به تعدادی از از این نشانه ها اشاره شده است.
- آشفتگی و بدخلقی
- حواس پرتی و عدم تمرکز کافی
- احساس بی ارزشی
- بیماری (سردرد، ناراحتی معده، حالت تهوع، یبوست و…)
- عصبانیت
- خشکی دهان و مشکل در بلع
- فک فشرده و دندان قروچه
- فراموشی و بی نظمی
- نگرانی دائمی
- تغییر در اشتها
- افزایش مصرف الکل، مواد مخدر و سیگار
- بی قراری و جویدن ناخن
استرس کم جای نگرانی ندارد و طبیعی است اما استرس مداوم می تواند باعث ایجاد یا تشدید بسیاری از مشکلات سلامتی شود، مهمترین عوارض استرس شامل: افسردگی، اضطراب، بیماری های قلبی، اختلال در اشتها، مشکلات گوارشی، مشکلات قاعدگی در زنان، اختلالات افسردگی، مشکلات پوستی می شود.
یکی از مواردی که در دوران بارداری برای زنان مطرح است داشتن رابطه جنسی در بارداری است که آیا داشتن رابطه به کودک آسیبی نمی رساند؟آیا داشتن رابطه در این دوران کار درستی است؟ برای آگاهی بیشتر در این موارد بهتر است مقاله رابطه جنسی در بارداری را بخوانید.
استرس در زنان باردار
نتایج تحقیقات اخیر (بسیاری از مطالعات آینده‌نگر مستقل) نشان داده‌اند که اگر مادری در دوران بارداری استرسی، مضطرب یا افسرده باشد، فرزندش در معرض خطر ابتلا به طیف وسیعی از مشکلات از جمله مشکلات عاطفی،اختلال سلوک و اختلال در رشد شناختی قرار خواهد گرفت.
طبق تحقیقات در یک جمعیت عادی، کودکان دارای مضطرب‌ترین مادران در دوران بارداری، در مقایسه با فرزندان مادران کمتر مضطرب، دو برابر بیشتر در معرض خطر مشکلات عاطفی یا رفتاری قرار داشتند. با این حال، دو برابر شدن خطر از اهمیت بالینی قابل توجهی برخوردار است.
استرس یک احساس رایج در دوران بارداری است. ناراحتی های فیزیکی و سایر تغییرات در زندگی روزمره شما می تواند باعث استرس در دوران بارداری شود.
برخی از انواع استرس ممکن است باعث مشکلاتی برای سلامتی ،مانند فشار خون بالا شود وهمین مسئله منجر به مشکلاتی مانند زایمان زودرس می گردد.
برای اطلاعات بیشتر در رابطه با استرس زنان وعوامل موثر بر ایجاد استرس مقاله مرتبط با آن را بخوانید.
استرس و اثرات آن بر بارداری
احساس استرس در بارداری رایج است زیرا بارداری زمان تغییرات زیادی است زندگی خانوادگی، بدن و احساسات شما در حال تغییر است ممکن است از این تغییرات استقبال کنید و شاید هم نه، این به شما بر می گردد که عوامل استرس زا را بپذیرید یا نه؟بدون شک با شناسایی عوامل استرس زا در بارداری تمام تلاشتان را خواهید کرد تا یک محیط آرام برای خود و جنینتان مهیا کنید و از محیط های پرتنش به دور باشید.
سطوح بالای استرس که برای مدت طولانی ادامه می یابد ممکن است باعث مشکلات سلامتی مانند: فشار خون بالا و بیماری قلبی شود. در دوران بارداری، استرس می تواند شانس تولد نوزاد نارس (متولد قبل از هفته 37 بارداری) یا نوزاد کم وزن را افزایش دهد.
ناراحتی های طبیعی بارداری مانند: مشکلات خواب، بدن درد و تهوع صبحگاهی ممکن است با استرس حتی بدتر شوند،ممکن است مشکلاتی در خوردن داشته باشید، مانند: نخوردن کافی یا زیاد خوردن این می تواند شما را دچار کمبود وزن یا افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری کند، همچنین خطر ابتلا به دیابت بارداری و زایمان زودرس را افزایش می دهد.
استرس همچنین ممکن است به نحوه واکنش شما به موقعیت‌های خاص اثرگذار باشد برخی از زنان با کشیدن سیگار، نوشیدن الکل یا مصرف مواد مخدر خیابانی با استرس مقابله می‌کنند که می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی جدی در شما و نوزادتان شود.
بسیاری از زنان نگران این هستند که استرس ممکن است منجر به سقط جنین، مرگ نوزاد قبل از هفته 20 بارداری شود به طورکل استرس اضافی برای سلامت کلی شما خوب نیست اما شواهدی وجود ندارد که ثابت کند استرس باعث سقط جنین شود.
علت استرس دوران بارداری چیست؟
دلایل استرس در دوران بارداری برای هر زنی متفاوت است، اما برخی از دلایل رایج استرس در دوران بارداری شامل این موارد می شوند:
- نوسانات خلقی،ممکن است با ناراحتی های دوران بارداری مانند حالت تهوع صبحگاهی، یبوست، خستگی یا کمردرد دست و پنجه نرم کنید. هورمون های شما در حال تغییر هستند که می تواند باعث تغییر خلق و خوی شما شود.
- شما ممکن است نگران زمان و شرایط زایمان خود باشید و یا نحوه مراقبت از کودک
- استرس ناشی از اشتغال برنامه ریزی و انجام زودتر از موعد کارها و آماده کردن تیم برای دوران مرخصی زایمان
- نگران بودن در رابطه با تاثیر رفتارها مادر و نحوه خوابیدن، خوردن و…بر جنین
- داشتن بیماریهای زمینه ای درمان نشده باعث نگرانی و استرس می شوند.
- شرایط اقتصادی و بحران های مالی
- بالارفتن سطح انتظارات بخاطر تغییرات هورمونی و برآورده نشدن آنها
- اضافه وزن و از دست دادن تناسب اندام
- فاصله گیریهای جنسی به دلیل ترس از زایمان زودرس و عفونتهای رحمی نیز
- ترس از سرد مزاجی همسر به دلیل کمتر شدن رابطه های عاطفی و جنسی
- خطرات احتمالی زایمان زودرس و حتی احتمال مرگ
به طور کلی زنان بیشتر از مردان در معرض استرس هستند و وقتی در دوران بارداری به سر می برند این موضوع شدیدتر می شود، برای اطلاع از درمان استرس زنان بهتر است این مقاله را بخوانید.
استرس های پرخطر دوران بارداری
استرس های شدید دوران بارداری ممکن است احتمال مشکلات خاصی از جمله زایمان زودرس را در شما افزایش دهد. اکثر زنانی که در دوران بارداری استرس های جدی را تحمل می کنند هم می توانند بچه های سالمی داشته باشند. اما بهتراست با پزشک خود صحبت کنید.
- حوادث فاجعه بارشامل: زلزله، طوفان یا حملات تروریستی
- استرس مربوط به بارداری، در برخی از زنان ممکن است جدی تری باشد.
- رویدادهای منفی زندگی، طلاق، بیماری جدی یا مرگ در خانواده، یا از دست دادن شغل یا خانه
- استرس مربوط به بارداری، برای برخی از زنان ممکن است استرس جدی تری باشد. آنها ممکن است.
- استرس محله، برخی از زنان ممکن است از زندگی در محله ای با فقر و جنایت استرس داشته باشند.
- استرس طولانی مدت، این نوع استرس می تواند ناشی از داشتن مشکلات مالی، سوء استفاده، بی خانمانی یا مشکلات جدی پزشکی باشد.
- افسردگی یا اضطراب
افسردگی یک وضعیت پزشکی است که باعث احساس غم و اندوه و از دست دادن علاقه به کارهایی می شود که دوست دارید انجام دهید. این می تواند بر احساس، فکر و عمل شما تأثیر بگذارد و در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند. برای بهتر شدن نیاز به درمان دارد. اضطراب احساس نگرانی یا ترس از اتفاقاتی است که ممکن است رخ دهد. هر دو شرایط ممکن است مراقبت از خود و کودکتان را سخت کند. افسردگی و اضطراب رایج و قابل درمان هستند، بنابراین اگر احساس افسردگی یا اضطراب می کنید با پزشک خود صحبت کنید. اگر این شرایط را قبل از بارداری دارید، قبل از قطع یا شروع هر دارویی با پزشک خود صحبت کنید. ترک ناگهانی می تواند مشکلات جدی برای شما و کودکتان ایجاد کند. اگر نیاز به قطع مصرف دارو یا تعویض دارو دارید، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند به شما کمک کند تا تغییرات را با خیال راحت انجام دهید.
- نژاد پرستی
برخی از زنان ممکن است در طول زندگی خود با استرس ناشی از نژادپرستی مواجه شوند. این ممکن است به توضیح این موضوع کمک کند که چرا زنان آفریقایی-آمریکایی در ایالات متحده نسبت به زنان سایر گروه های نژادی یا قومی احتمال بیشتری برای داشتن نوزادان نارس و کم وزن دارند.
چگونه اختلال استرس پس از سانحه بر بارداری تاثیر می گذارد؟
اختلال استرس پس از سانحه اختلالی است که پس از تجربه یک رویداد تکان دهنده، ترسناک یا خطرناک ایجاد می شود.این رویدادها ممکن است شامل تجاوز جنسی، سوء استفاده، بلای طبیعی، حمله تروریستی، مرگ یکی از عزیزان باشد اما مواردی دیگر هم ممکن است در این مورد نقش داشته باشند مثل: اضطراب جدی، فلاش بک های رویداد،کابوس ها،پاسخ‌های فیزیکی (مانند: ضربان قلب تند یا تعریق) هنگام یادآوری رویداد.
زنانی که دچار اختلال استرس پس از سانحه هستند بیشتر از زنان دیگر احتمال داشتن نوزاد نارس یا کم وزن را تجربه می کنند. آنها همچنین بیش از سایر زنان رفتارهای پرخطر سلامتی مانند:سیگار کشیدن، نوشیدن الکل، سوءاستفاده از داروها یا مصرف مواد مخدر خیابانی دارند. انجام این کارها می تواند احتمال بروز مشکلات بارداری را افزایش دهند.
برخی از مطالعات نشان می دهد که سطوح بالای استرس در بارداری ممکن است باعث ایجاد مشکلات خاصی در دوران کودکی شود، مانند مشکل در توجه(تمرکز) یا ترس. یک مطالعه در سال 2012 نشان می دهد که کودکان ممکن است پس از استرس دوران بارداری به اختلال بیش فعالی کمبود توجه مبتلا شوند. یک مطالعه دیگردر سال 2019 یک منبع قابل اعتماد نشان می دهد که ارتباط احتمالی با ابتلا به افسردگی در نوجوانی وجود دارد.
کاهش استرس در دوران بارداری
در اینجا چند راه حل برای کاهش استرس در دوران بارداری بیان شده است از جمله:
- با کسی که به او اعتماد دارید صحبت کنید.
- از دوستان و آشنایان و اقوام خود کمک بخواهید.
- مراقبه داشته باشید، این می تواند به معنای انجام یوگای قبل از تولد یا گوش دادن به یک برنامه مدیتیشن باشد. یک سری نفس عمیق بکشید و با هر بازدم اجازه دهید ذهنتان آرام شود. زندگی با نوزاد خود را بصری تصور کنید. هر روز از چیزهای کوچک لذت ببرید. افکار خود را یادداشت کنید از آرامش عضلانی هدایت شده لذت ببرید.
- سلامتی خود را حفظ کنید.
- توجه داشتن به تغذیه( از مصرف شکر اجتناب کنید و آب وصبحانه را فراموش نکنید.)
- حقایق را بدانید، بارداری می تواند ترس های زیادی را به همراه داشته باشد. بدانید که احتمال سقط جنین با گذشت هر هفته کمتر می شود و به خصوص بعد از 13 هفته بعید است.
- به موسیقی گوش دهید،گوش دادن به 30 دقیقه موسیقی می تواند کورتیزول را که هورمون اصلی استرس بدن شما است، کاهش دهد.
- خنده دارو است،آخرین فیلم لذت بخش را تماشا کنید، رمان مورد علاقه خود را بخوانید با بهترین دوستت تماس بگیر و بخند. یا به سمت دیگر بروید و اشک هایی را که جمع شده اند بیرون بیاورید. گاهی هیچ تسکین دهنده ی استرسی، بهتر از گریه نیست.
- ماساژ می تواند به شما برای داشتن یک حس خوب و کاهش استرس کمک کند.
- سرعت کارهایتان را کاهش دهید و بر روی خود فشار نیاورید ممکن است بخواهید همه این کارها را انجام دهید، اما در نظر بگیرید که یک یا دو کار را از لیست کارهای خود حذف کنید یا انجام آن را به شخص دیگری واگذار کنید.
- تمرین و برنامه ریزی کنید، در آموزش های مرتبط با دوران بارداری، زایمان و مراقبت از نوزادان شرکت کنید و از واحد زایمان بیمارستان خود بازدید کنید تا با شرایط و وضعیت آشنا شوید.
- مراقب سطح استرس خود باشید، اگر همه چیز بیش از حد شروع شد، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. آنها می توانند با درمان به رفع افسردگی و اضطراب کمک کنند.
کمی استرس در بارداری لازم است اما استرس های طولانی مدت هم بر روی مادر و هم جنین تاثیراتی منفی خواهد گذاشت لذا تا می توانید استرس را از جنین خود دور کنید تا خود نیز در آرامش وارد شوید.
در این مطلب به بررسی استرس دردوران بارداری پرداختیم. در صورت داشتن هرگونه سوال در بخش نظرات با ما در میان بگذارید یا اگر نیاز به مشاوره استرس دارید با مرکز سنا مشاور ارتباط برقرار کنید.
- علت استرس زنان باردار در دوران بارداری چیست؟
- استرس در دوران بارداری چه نشانه هایی دارد؟
- استرس های پرخطر دوران بارداری شامل چه مواردی می شوند؟
- راهکار کاهش استرس در دوران بارداری چیست؟
