اعتیاد به مواد مخدر از مشکلات مهم در جامعه محسوب می‌شود. انواع مواد مخدر اثرات جدی در ساختار بدن ایجاد کرده و ایجاد وابستگی خصوصیت اصلی تمامی مواد مخدر سنتی و صنعتی است که می‌تواند تاثیرات بسیار مضری را در بدن به جای بگذارد و در کارکرد گیرنده‌های مغز و بدن اختلال ایجاد کند. برخی داروهای مخدر نیز همچون متادون، مورفین، اکسی کدون و… به صورت قانونی و برای تسکین دردهایی که با مسکن‌های معمولی درمان نمی‌شوند با دستور پزشک، مورد استفاده قرار می‌گیرند که استفاده نابه جا از آنها مضراتی را به همراه دارد. با وجود وابستگی شدید جسمی و روحی فرد معتاد به مواد مصرفی، با به‌کارگیری روشهای صحیح و مدرن می‌توان روند ترک اعتیاد را ساده‌تر کرد. یکی از این راه‌کارها، خدمات مشاوره ترک اعتیاد است؛ در واقع به‌کارگیری شیوه‌های صحیح و همراهی فرد، تاثیر بسیاری در روند ترک و عدم بازگشت خواهد داشت. در این مقاله سعی داریم تا به‌طور کامل در مورد مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر، صحبت کنیم.
چرا باید برای ترک اعتیاد از خدمات مشاوره استفاده کنم؟
مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر یک نوع از خدمات سلامت روان است. صحبت با مشاور خوب می‌تواند نقش بسیار موثری در روند ترک اعتیاد افراد داشته باشد. در واقع، فرد مشاور به عنوان یک حامی می‌تواند تا حد زیادی آمادگی ذهنی در فرد بیمار دارای اعتیاد ایجاد کند. بیمار به علت جدا شدن از وابستگی که نسبت به مواد مخدر دارد ممکن است در زمان ترک، دچار لغزش‌هایی شود و مجدداً دچار استعمال دخانیات گردد که با مهارت‌هایی که توسط مشاور اعتیاد در اختیار فرد و خانواده وی قرار می‌گیرد از این لغزش‌ها جلوگیری می‌شود.
مشاوره صحیح و تخصصی می‌تواند انگیزه و رغبت به ترک را در شخص ایجاد کند که در نتیجه سبب افزایش اعتماد به نفس در فرد می‌شود. معمولاً افرادی که به سمت مواد مخدر می‌روند از مشکلات روانی همچون استرس، افسردگی، سرخوردگی و… برخوردار هستند. ریشه یابی و رفع این مشکلات روانی توسط مشاور می‌تواند سرعت بهبود و ثبات در فرد را افزایش دهد. همه تلاش‌های طول درمان جهت ماندگاری ترک اعتیاد تحت هر شرایطی است. هدف از مراجعه به مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر کاهش استفاده از دخانیات، افزایش توانایی‌های روحی و جسمی بیمار و کاهش عوارض پس از آن در دوره ترک است. اهداف کوتاه مدت نیز وجود دارند که بازه زمانی آنها کمتر از شش ماه طول می‌کشد که این اهداف شامل مواردی همچون اقامت درمانی، دارو درمانی و درمان سرپایی بدون نیاز به استفاده از دارو است. اگر نیاز به اقامت های گروهی و درمان های دارویی همچون درمان با متادون باشد به این روش، روش بلندمدت می‌گوییم.
مراکز مشاوره ترک اعتیاد و درمان‌گران باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟
مسئله مهمی که برای بیمار وابسته به دخانیات و خانواده او حائز اهمیت است ویژگی مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر است که فرد بیمار نیاز به گذراندن دوره درمان خود در آن‌جا دارد. در این بخش به بررسی مهم‌ترین این ویژگی‌ها میپردازیم.
- داشتن مدارک علمی بالا و مرتبط با این زمینه و مدارک معتبر و مربوط به دوره‌های ترک اعتیاد و تجربه کافی
- بهداشت مناسب محیط درمانی فرد بیمار
- زیبایی و صمیمیت در محیط درمانی بیمار، جهت افزایش انگیزه و کاهش فشار های روانی
- درمان بیماری‌های دیگر فرد همچون افسردگی در طول دوره درمان اعتیاد به مواد مخدر
- امکان برقراری ارتباط آنلاین و مشاوره از راه دور با پزشک
- برگزاری جلسات مشاوره برای فرد و خانواده آن
- برگزاری مشاوره‌های گروهی با حضور افراد با تجربه و موفق در ترک اعتیاد
- مدارک معتبر هویتی مرکز
انواع مشاوره ترک اعتیاد
به دلیل اهمیت بالای مورادی که در طول درمان اعتیاد وجود دارد مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر چندین روش مختلف را برای تسریع و ماندگاری بهبود شخص دارای اعتیاد به دخانیات در نظر گرفته اند.
گروه درمانی
یکی از این روشهای ترک اعتیاد، گروه درمانی است. در این روش، بیمار در کنار افراد دیگری با شرایط مشابه خود قرار می‌گیرد و همین امر سبب افزایش انگیزه و رفع ناامیدی در آن می‌شود. هدف از برگزاری مشاوره های گروه درمانی در مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر انتقال تجربیات و احساسات دیگر افراد، افزایش آگاهی نسبت به دوره درمان و پس از آن است. گروه درمانی با روشهای مختلفی در مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر صورت می‌گیرد که هریک دارای مزایای مختص به خود هستند.
جلسات آموزشی
در این روش، فرد بیمار در تعامل با درمان‌گر یا مشاور مجموعه مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر قرار می‌گیرد و به فراگیری دانش و تجربیات درمان‌گر می‌پردازد تا بتواند آمادگی بیشتری در زمینه ترک اعتیاد کسب کند.
جلسات درمانی
در این روش، فرد بیمار تحت مراقبت‌های درمانی جسمی، روحی و روانی قرار می‌گیرد که درمان‌گر وظیفه دارد دستورالعمل‌های درمانی را برای بیمار شرح دهد و در مقابل آن، بیمار نیز به انجام توصیه‌های درمان‌گر بپردازد. هرچقدر این تعامل صحیح تر ایجاد شود روند بهبود بهتر خواهد بود.
مشاوره فردی
در مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر در خصوص مشاوره فردی، درمان‌گر به بررسی علائم اعتیاد، ویژگی‌های جسمانی، روحی و روانی فرد، بررسی آسیب‌های ایجاد شده در فرد در طی زمان استفاده از دخانیات، مراقبت‌های قبل از ترک و بعد از آن می‌پردازد. از مهم‌ترین دستاوردهای شرکت در مشاوره فردی ترک اعتیاد، مقابله در برابر وسوسه مصرف دوباره مواد مخدر و افزایش قدرت نه گفتن است.
مشاوره خانوادگی
شرکت در جلسات خانوادگی که توسط مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر برگزار می‌شود، مزایای زیادی به همراه دارد. افزایش آگاهی و امید در خانواده بیمار نسبت به درمان وی، رسیدن به درک بیشتری از وضعیت بیمار، افزایش نشاط خانوادگی و رفع برخی از نگرانی ها، افزایش رغبت در بیمار، افزایش حس مسئولیت پذیری و اعتماد به یکدیگر، افزایش تعامل با خانواده از سمت بیمار و درمان‌گر، افزایش اطلاعات درمان‌گر از سابقه بیمار و درک بهتر ویژگی‌های آن.
مشاوره پیش از ترک اعتیاد
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که قبل از ترک اعتیاد باید انجام شود، مراجعه به یکی از مجموعه‌های مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر جهت دریافت مشاوره های پیش از اعتیاد است. هدف از برگزاری این مشاوره، بررسی دلیل استفاده از دخانیات، هدف از استفاده آن، آسیب‌های ایجاد شده در بدن فرد در اثر استفاده از مواد و رسیدن به دلایل اولیه مصرف دخانیات است. بهره مندی از یک مشاور خوب در این شرایط، سبب هموارتر شدن مسیر بهبود خواهد شد.
مشاوره پس از ترک اعتیاد
شرکت در جلسات مشاوره پس از اعتیاد نقش موثری در تداوم و ماندگاری ترک دارد. مهم‌ترین و پرخطر ترین دوره زمانی بازگشت به اعتیاد، 60 روز بعد از ترک است و پس از آن به ندرت میل به بازگشت در فرد کاهش میابد و شدت وسوسه‌ها کمتر می‌شود. بر اساس آماری که محققان در خصوص بازگشت مجدد به سوی مواد مخدر به دست آورده اند، 80 درصد از افرادی که برای اولین بار اعتیاد را رها کردند مجدداً به سوی مصرف آن بازگشته‌اند. در واقع بیمارانی که موفق به ترک اعتیاد شده‌اند ابتدا به خود افتخار می‌کنند و گمان دارند که وسوسه نخواهند شد. با گذشت مدت‌زمان کمی این اراده ضعیف می‌شود و در این حین است که مراجعه به مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر و کمک گرفتن از یک مشاور خوب می‌تواند از این لغزش‌ها جلوگیری کند.
رفتار درمانی پس از ترک اعتیاد
یکی از روشهای مهم و تاثیرگذار پس از ترک اعتیاد، رفتاردرمانی‌هایی است که در مجموعه‌های مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر برای بیمار ارائه می‌شود. در این روش عوامل درونی و بیرونی که سبب ایجاد وسوسه در فرد می‌شود شناسایی شده و راهکارهایی برای مقابله با آنها ارائه می‌گردد. در رابطه با عوامل درونی می‌توان به افسردگی، اضطراب، عدم اعتماد به نفس و… اشاره کرد. عوامل بیرونی نیز به مواردی همچون دیدار فرد بیمار با دیگر معتادان و شرایط محیط اطراف فرد گفته می‌شود. همچنین راه‌های دیگری برای رفتاردرمانی پس از ترک اعتیاد وجود دارد که به بررسی آنها میپردازیم.
ورزش کردن
ورزش سبب افزایش نشاط و سلامتی در بدن می‌شود، همچنین برای کاهش استرس مفید است بنابراین به افراد توصیه می‌شود که جهت پر کردن اوقات فراغت خود ورزش کنند.
نوشیدن آب
مصرف روزانه 8 لیوان آب سبب سم‌زدایی پس از ترک در بدن می‌شود و به سلامت پوست کمک می‌کند. در نتیجه تغییر حالت چهره در فرد سبب افزایش انگیزه او می‌شود.
رژیم غذایی مناسب
بهره‌مندی از یک رژیم غذایی مناسب پس از ترک اعتیاد از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از کافئین و شیرینی‌جات، تا مدتی پس از ترک توصیه نمی‌شود. مصرف 6 وعده غذایی سبک و سالم تا حد زیادی در بهبود شخص موثر است.
چالش‌های پس از ترک اعتیاد
به‌خاطر وابستگی‌های بسیار جسمی و روانی شخص معتاد به مواد مخدر، پس از ترک کامل اعتیاد نیز ممکن است با اختلالاتی مواجه شود که در ادامه مرور خواهیم کرد.
اختلال در خواب
ایحاد تغییرات در بدن بر اثر ترک موادمخدر سبب ایجاد اختلال در خواب انسان می‌شود که همین اختلالات پیامدهای روانی همچون پرخاشگری، افسردگی، خستگی و… می‌شود که کاهش توانایی در افراد در این زمان بسیار مضر است وسبب وسوسه شدن دوباره آنها به مصرف مواد می‌شود.
اختلالات روانی
بسیاری از افراد پس از ترک اعتیاد دچار اختلالات روانی همچون پرخاشگری، عدم قدرت تصمیم‌گیری، هذیان، توهم و… که برای جلوگیری از این مشکلات بهتر است با یک درمان‌گر مشورت کنید.
مشکلات دستگاه گوارش
به دلیل آثار مخربی که موادمخدر در بدن به جای می‌گذارد معمولاً پس از ترک، دستگاه گوارش مشکلاتی را از خود بروز می‌دهد که با رژیم غذایی درست، ورزش و راهنمایی گرفتن از مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر می‌توان تاثیر این مشکلات را کاهش داد.
علائم جسمانی مصرف مواد مخدر
مصرف انواع مواد مخدر و روان‌گردان، تاثیرات گسترده‌ای بر روی جسم دارد که این اثرات موجب ایجاد تغییرات قابل تشخیصی در ظاهر فرد خواهند شد.
تغییر در اشتها
موادی همچون حشیش و ماری‌جوانا سبب افزایش اشتها می‌شوند اما برخی موادمخدر دیگر مانند اکستازی، شیشه و کوکائین اشتها را کاهش داده ودر نتیجه سبب کاهش وزن شدید می‌شوند.
تغییر وضعیت خواب
مصرف مواد مخدر اختلالاتی را در خواب افراد ایجاد می‌کند. به عبارت دیگر فرد مصرف‌کننده دچار کم‌خوابی بیش از حد یا افزایش خواب غیر نرمال می‌شود.
تغییر حالت مردمک چشم و قرمز شدن چشم‌ها
استفاده از موادی همچون الکل، متادون و ماری‌جوانا سبب ایجاد تغییراتی در ظاهر چشم‌ها می‌شود که متداول‌ترین این تغییرات قرمزشدن و ایجاد تغییراتی در مردمک است.
بیماری‌های پوستی
یکی دیگر از عوارض شایع مصرف موادمخدر ایجاد بیماری‌های پوستی در فرد است. این بیماری‌ها ممکن است به صورت لکه‌های زرد یا تیره رنگ در پوست باشد و یا اگر بیماری حاصل از تزریق موادمخدر باشد سبب پوست پوست شدن، زخم و یا کبود شدن پوست می‌شود.
علائم روانی مصرف موادمخدر
اعتیاد به موادمخدر علاوه بر این که بر روی سلامت جسمانی افراد تاثیر می‌گذارد علائمی در سلامت روانی افراد به دنبال دارد که به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم.
انزوا و گوشه‌گیری
رغبت به تنها بودن از علائم شایع در بیماران وابسته به موادمخدر است که از دلایل آن می‌توان به پنهان نگه داشتن علائم مصرف مواد، از بین رفتن اعتماد به نفس و حس پشیمانی اشاره کرد.
از بین رفتن حس مسئولیت‌پذیری
از جمله آثار زیان‌باری که موادمخدر بر روی ذهن افراد بر جای می‌گذارد از بین‌رفتن حس مسئولیت‌پذیری و بی‌تفاوت شدن به وظایف در زندگی است.
انواع موادمخدر
موادمخدر به دو نوع سنتی و صنعتی تقسیم می‌شوند. همچنین، اگر در تولید موادمخدر تغییرات شیمیایی اعمال شود آسیب‌های آن برای مصرف کننده بیشتر خواهد بود و بدین ترتیب طبق قانون، مجازات سنگین‌تری نیز برای آن در نظر گرفته شده است.
موادمخدر سنتی
موادمخدر سنتی موادی هستند که مستقیماً به‌صورت طبیعی و از گیاهان ساخته می‌شوند و عملیات شیمیایی بر روی آنها ایجاد نمی‌شود که مجازات استفاده از آنها بر اساس قانون، کمتر از مجازات مصرف موادمخدر صنعتی است.
- تریاک
- حشیش
- گل
- ماشروم
- ناس
- هروئین
موادمخدر صنعتی
موادمخدر صنعتی موادی هستند که تغییرات شیمیایی بر روی آنها ایجاد می‌شود که همین تغییرات سبب افزایش مضرات موادمخدر در بدن می‌شود و مجازات قانونی آن نیز بیشتر از موادمخدر سنتی است.
- شیشه
- کوکائین
- کراک
- ترامادول
- متادون
- قرص ب 2
- ریتالین
- قرص اکس یا اکستازی
- ال اس دی
- کمیکال
ترک وابستگی، بازگشت به زندگی
استفاده از موادمخدر، بلای خانمان‌سوزی است که آسیب‌های بسیار زیادی را در زندگی افراد ایجاد می‌کند. یکی از بهترین روشهای موثر در این زمینه مراجعه به مراکز مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر است. در این مراکز افراد متخصص و درمان‌گر به بهترین نحو به بیماران مشاوره هایی را ارائه می‌دهند.
