ناآگاهی و عدم تشخیص درست در علت اختلال افسردگی، راه درمان آن را مختل می کند. شناسایی علت افسردگی در درمان و داروهای تجویز شده از ناحیه ی پزشک بسیار اهمیت دارد بنابراین توصیه میشود برای ریشه یابی علت افسردگی و درمان آن از روانشناس کمک گرفته شود. تشخیص علت و نوع افسردگی بخشی از فرایند مشاوره افسردگی است که نوع درمان را مشخص می‌کند. در ادامه به علت افسردگی و دلایل مهمی که می تواند این اختلال را تشدید نماید نیز پرداخته ایم.

افسردگی چیست؟

افسردگی یک اختلال خلقی است که باعث احساس غم و اندوه مداوم و عدم میل به انجام کارهای مورد علاقه می شود. اختلال افسردگی بر تفکر و رفتار شما تأثیر می گذارد و می تواند منجر به بروز انواع مشکلات عاطفی و جسمی شود. فرد افسرده ممکن است در انجام فعالیت های عادی روزانه به مشکل بر بخورد و احساس کند که زندگی ارزش زیستن ندارد. انواع افسردگی ممکن است نیاز به درمان طولانی مدت داشته باشد اما اکثر افراد مبتلا به افسردگی با دارو، روان درمانی یا هر دو احساس بهتری در طول درمان پیدا می کنند.

نشانه های افسردگی

خلق متعادل افراد در موقعیت‌های مختلف می‌تواند به دو حالت غم و خوشحالی تغییر پیدا کند؛ اما اگر این خوشحالی و غم از حد معمول فراتر بروند، به ترتیب باعث بروز حالات مانیا و افسردگی می‌شوند. افراد افسرده اغلب احساس غمگینی و بی حوصلگی دارند و از چیزی لذت نمی‌برند. نشانه‌های افسردگی معمولا با نوع و دلیل افسردگی رابطه دارند؛ اما مهم‌ترین این نشانه‌ها عبارتند از:

• خلق افسرده و غمگین
• کاهش علاقه نسبت به فعالیت‌های روزمره و معاشرت با دیگر افراد
• ناتوانی در کسب لذت
• ظاهر بهم ریخته و افسرده
• کاهش انرژی
• حرکت و تکلم کند
• اختلال در خواب
• افکار بدبینی
• اضطراب
• بهم خوردن تعادل وزن و اشتها
• اختلال در عملکرد جنسی
• اختلالات قاعدگی
• تمرکز ضعیف
• کاهش اعتماد به نفس

انواع افسردگی

افسردگی را می‌توان براساس شدت علائم، مدت زمان دوام و علل افسردگی به چهار دسته کلی اختلال افسردگی اساسی، اختلال افسردگی مداوم، اختلال بی نظمی خلقی مخرب و اختلال ملال پیش از قاعدگی تقسیم بندی کرد.

اختلال افسردگی اساسی

افسردگی اساسی (MMD)، شایع‌ترین نوع افسردگی بوده که به طور قابل توجهی باعث تغییر سطح عملکرد فرد می‌شود. این نوع افسردگی با علائمی همچون خلق افسرده در اکثر ساعات روز، کاهش علاقه و لذت، کاهش وزن، اختلال در خواب، تحریک پذیری، فقدان انرژی، احساس بی‌ارزش بودن، فقدان تمرکز و افکار خودکشی بروز پیدا می‌کند که شدت علائم در افراد مختلف، متفاوت است. اختلال افسردگی اساسی را براساس علت افسردگی به 6 مورد دسته بندی می‌کنند که عبارتند از:

• افسردگی شدید
• افسردگی سایکوتیک
• افسردگی فصلی
• افسردگی پس از زایمان
• افسردگی غیر معمول
• افسردگی کاتاتونیک

اختلال افسردگی مداوم

افسرده خویی یا اختلال افسردگی مداوم، نوعی افسردگی مزمن و خفیف بشمار می‌آید که با علائم اختلال خواب، اختلال اشتها، خلق افسرده، احساس خستگی، کاهش عزت نفس، اشکال در تمرکز و تصمیم گیری و احساس درماندگی مشخص می‌شود. این علائم باید حداقل دو سال در فرد دیده شوند تا تشخیص افسرده خویی را بتوان داد. این نوع افسردگی در خانم‌ها و همچنین افرادی که تحت استرس‌های مزمن بوده‌اند بیشتر دیده می‌شود. نشانه‌های افسرده خویی را در اواخر روز شدید‌تر می‌شوند.

اختلال بی نظمی خلقی مخرب

این افسردگی، افسردگی مربوط به کودکانی است که بین 6 تا 12 سال هستند. در اختلال بی‌نظمی خلقی مخرب، کودک خشم شدیدی را به صورت کلامی یا رفتاری حداقل سه بار در هفته از خود نشان می‌دهد و بروز این خشم می‌تواند در هر مکانی اعم از خانه و مدرسه باشد. این نوع کودکان به شدت تحریک پذیر و دائما عصبانی هستند و بدلیل مزمن بودن اختلال، در معرض ابتلا به افسردگی اساسی، اختلالات اضطرابی و افسرده خویی قرار دارند.

اختلال ملال پیش از قاعدگی

علت افسردگی پیش از قاعدگی همان طور که از نامش مشخص است، دوره قاعدگی در زنان بوده و به نام سندرم پیش از قاعدگی (PMS) نیز شناخته می‌شود. علائم این اختلال شامل تغییر خلق، تحریک پذیری، خستگی، کاهش علاقه، اضطراب، تغییر خواب و اشتها، سردرد و درد پستان‌ها شده که از چند روز قبل از قاعدگی شروع و تا قبل از پایان دوره کاهش پیدا می‌کنند.

علت افسردگی چیست؟

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چه چیزی باعث افسردگی می شود؟ شاید با بروز نشانه های افسردگی در خود سبب شده که این سوال برای شما ایجاد شود که چرا برخی افراد افسرده می شوند.

افسردگی یک بیماری پیچیده است. هنوز علت دقیق افسردگی مشخص نیست اما ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی افراد ممکن است بخاطر یک بیماری شدید، ازدست دادن یکی از اعضای خانواده و یا حتی سابقه طولانی این اختلال در خانواده دچار افسردگی شوند.

از مهم ترین علل افسردگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تفاوت های بیولوژیکی: به نظر می رسد افراد مبتلا به افسردگی تغییرات فیزیکی در مغز خود دارند. اهمیت این تغییرات هنوز نامشخص است اما ممکن است در نهایت به شناسایی دقیق علل افسردگی کمک کند.

شیمی مغز، انتقال دهنده های عصبی مواد شیمیایی مغزی هستند که به طور طبیعی وجود دارند و احتمالاً در افسردگی نقش دارند. تحقیقات اخیر نشان می دهد که تغییرات در عملکرد و تأثیر این انتقال دهنده های عصبی و نحوه تعامل آنها با مدارهای عصبی دخیل در حفظ ثبات خلق و خوی، ممکن است نقش مهمی در افسردگی و درمان آن داشته باشد.

هورمون ها: تغییرات در تعادل هورمونی بدن ممکن است در ایجاد یا تحریک افسردگی نقش داشته باشد. تغییرات هورمونی می تواند با بارداری، زایمان، مشکلات تیروئید، یائسگی یا شرایطی دیگر ایجاد شود.

صفات ارثی: افسردگی در افرادی که خویشاوندان خونی آنها نیز این عارضه را دارند، بیشتر دیده می شود. محققان در تلاش برای یافتن ژن هایی هستند که ممکن است در ایجاد افسردگی نقش داشته باشند.

تعارض: افسردگی در فردی که آسیب پذیری بیولوژیکی نسبت به آن دارد ممکن است ناشی از درگیری ها یا اختلافات شخصی با اعضای خانواده یا دوستان باشد.

 سن: افراد مسن بیشتر در معرض خطر افسردگی هستند. این امر می تواند توسط عوامل دیگری مانند تنهایی و عدم حمایت اجتماعی بدتر شود.

 جنسیت: زنان تقریباً دو برابر مردان در معرض ابتلا به افسردگی هستند که ممکن است به خاطر تغییرات هورمونی در دوره های مختلف باشد.

رویدادهای مهم: شوک اتفاقاتی مانند از دست دادن شغل، فارغ التحصیلی یا ازدواج، مهاجرت، طلاق، فوت یکی از اعضای خانواده و بازنشستگی می تواند از علل افسردگی تلقی شود.

اختلالات و مسائل جنسی: آسیب های جنسی به خصوص در دوران کودکی زمینه ساز افسردگی های گاه شدید می شوند.

اختلالات روحی: سابقه سایر اختلالات سلامت روان، مانند اختلال اضطراب، اختلالات خوردن یا اختلال استرس پس از سانحه می تواند منجر به افسردگی شود.

مصرف داروها: برخی از داروهای فشار خون بالا یا قرص های خواب و برخی داروهای دیگر مانند ایزوترتینوئین (برای درمان آکنه)، داروی ضد ویروسی اینترفرون آلفا و کورتیکواستروئیدها می توانند خطر افسردگی را افزایش دهند.

چگونه ژنتیک با خطر افسردگی مرتبط است؟

زمینه ژنتیکی یکی از مهم‌ترین علل افسردگی محسوب می‌شود و طبق تحقیقات صورت گرفته، بستگان درجه یک افراد افسرده تا چهار برابر بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به افسردگی هستند. همچنین در دو قلوها نیز تحقیقات نشان داده که در دوقلوهای همسان اگر یک قل مبتلا به افسردگی شود، قل دیگر تا 50 درصد احتمال ابتلا به افسردگی را دارد. در دو قلوهای ناهمسان این احتمال تا 10 درصد است. این موارد نشان می‌دهند که احتمالا یک ژن در بین افراد افسرده مشترک است که به فرزند، خواهر، برادر و نسل‌های بعد منتقل می‌شود. در بریتانیا با بررسی چندین خانواده درگیر افسردگی، به این نتیجه رسیده‌اند که فقط 60 درصد آن‌ها بدلیل عوامل غیر ژنتیکی به افسردگی مبتلا شده‌اند و 40 درصد دیگر دارای کروموزوم مشترک 3p25-26 بوده‌اند که نشان می‌دهد افسردگی می‌تواند ژنتیکی و ارثی باشد.

آیا دارو های خاصی می توانند باعث افسردگی شوند؟

برخی از داروهایی که روزانه توسط افراد مصرف می‌شوند، دارای عارضه جدی به نام افسردگی هستند. این داروها عبارتند از:

• داروهای بتابلوکر مانند پروپرانولول
• کورتیکواستروئیدها مانند کورتیزون
• بنزودیازپین‌ها مانند دیازپام
• داروهای محرک مانند ریتالین
• داروهای ضدتشنج مانند فنی توئین

به نظر می‌رسد این داروها بر روی مقدار ناقل‌های عصبی نور اپی نفرین، دوپامین و سروتونین که کاهش آن‌ها از دلایل افسردگی بشمار می‌آیند، نقش دارند.

ارتباط بین افسردگی و بیماری مزمن چیست؟

منظور از بیماری‌های مزمن، بیماری‌هایی است که نمی‌توان آن‌ها را کاملا درمان کرد و برای مدت طولانی به صورت کنترل شده با فرد همراه هستند؛ مانند دیابت، ام اس و ایدز. این گونه مجبورند که با بیماری خود وفق پیدا کنند و حتی ممکن است شیوه زندگی وی نیز تغییر پیدا کرده و استقلال آن تبدیل به وابستگی به اطرافیان شود. در این زمان، افسردگی یکی از شایع‌ترین حالاتی است که این افراد تجربه می‌کنند؛ به گونه‌ای که افراد دیابتی تا 30 درصد احتمال ابتلا به افسردگی را دارند.

آیا افسردگی با درد مزمن مرتبط است؟

درد مزمن نیز مانند بیماری مزمن برای مدن طولانی با فرد همراه است و باعث بروز اختلال در زندگی افراد می‌شود. این گونه دردها می‌توانند خواب و اشتها را مختل کرده و گاهی اوقات امکان فعالیت‌های حرکتی را نیز از بیمار سلب می‌کنند. تمام این موارد می‌توانند پیش زمینه‌ای برای افسردگی باشند.

رابطه عملکرد مغز با افسردگی

محققان به تفاوت‌هایی در مغز افرادی که افسردگی دارند در مقایسه با افرادی که این بیماری را ندارند اشاره کرده‌اند. به عنوان مثال، به نظر می رسد هیپوکامپ، بخش کوچکی از مغز که برای ذخیره خاطرات حیاتی است، در برخی افراد با سابقه افسردگی نسبت به افرادی که هرگز افسرده نشده اند، کوچکتر است. هیپوکامپ کوچکتر گیرنده های سروتونین کمتری دارد. سروتونین یکی از مواد شیمیایی مغز است که به عنوان انتقال ‌دهنده‌های عصبی شناخته می‌شوند و اجازه می‌دهند تا در میان مدارهایی که نواحی مغز درگیر در پردازش احساسات هستند ارتباط برقرار کنند.

دانشمندان نمی دانند چرا هیپوکامپ ممکن است در برخی از افراد مبتلا به افسردگی کوچکتر باشد. برخی از محققان دریافته اند که هورمون استرس کورتیزول در افراد افسرده بیش از حد تولید می شود. این محققان بر این باورند که کورتیزول یک اثر سمی یا کوچک کننده بر رشد هیپوکامپ دارد. برخی دیگر از کارشناسان فکر می کنند افراد افسرده ممکن است با هیپوکامپ کوچکتر متولد شده باشند. بنابراین تمایل به افسردگی دارند. بسیاری از مناطق دیگر مغز و مسیرهای بین مناطق خاص وجود دارد که تصور می‌شود با افسردگی درگیر هستند و احتمالاً هیچ ساختار یا مسیری در مغز به طور کامل افسردگی را نشان نمی‌دهد.

افسردگی یک بیماری پیچیده با عوامل مؤثر بسیاری است. آخرین اسکن‌ها و مطالعات ساختار و عملکرد مغز نشان می‌دهد که داروهای ضد افسردگی می‌توانند اثرات نوروتروفیک داشته باشند به این معنی که می‌توانند به حفظ سلول‌های عصبی کمک کنند، از مرگ آن‌ها جلوگیری کنند و به آن‌ها اجازه ایجاد ارتباطات قوی‌تری را بدهند که در برابر استرس‌های بیولوژیکی مقاومت کنند. همانطور که دانشمندان درک بهتری از علت افسردگی به دست می آورند، متخصصان سلامت قادر خواهند بود تشخیص های تطبیقی بهتری انجام دهند و به نوبه خود برنامه های درمانی مؤثرتری را تجویز کنند.

آیا افسردگی اغلب با غم و اندوه رخ می دهد؟

درست است که خلق افسرده، احساس غمگینی، خستگی مداوم و بی حوصلگی از نشانه‌های اصلی افسردگی بشمار می‌آیند؛ اما در برخی موارد که اغلب جزو افسردگی‌های خفیف تا متوسط هستند، فرد به افسردگی متبسم دچار می‌شود. در این نوع افسردگی، فرد افسرده با دیگران معاشرت کرده و برخلاف خلق افسرده‌ای که انتظارش را داریم، خنده رو و بشاش به نظر می‌رسد؛ اما از درون و در تنهایی کاملا افسرده هستند. این گونه افراد افسرده نسبت به کسانی که در غم و اندوه خود فرو می‌روند، احتمال خودکشی بیشتری دارند.

افسردگی چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص افسردگی باید توسط یک فرد متخصص صورت بگیرد و افراد عادی نمی‌توانند این تشخیص را انجام دهند. روانشناس، مشاور یا روانپزشک از طریق صحبت کردن با افراد و بررسی علائمی که دارند، می‌توانند افسردگی را تشخیص دهند. برای تشخیص قطعی افسردگی، فرد باید چهار مورد از علائم افسردگی حداقل به مدن دو هفته تجربه کند و همچنین علت افسردگی و غمگینی آن، یک موقعیت یا احساس گذرا نباشد. به طور کل تشحیص افسردگی کار ساده‌ای نیست و هر فردی می‌تواند افسردگی خود را به شکل متفاوتی بروز بدهد؛ اما مصاحبه توسط افراد متخصص بهترین ابزار برای تشخیص است.

آیا میتوان از افسردگی جلوگیری کرد؟

افسردگی جزو شایع‌ترین بیماری‌های جهان بوده که افراد زیادی را درگیر خود کرده است. این بیماری به دلایل مختلفی بروز پیدا می‌کند که بیشتر این دلایل مربوط به سبک زندگی نادرست می‌شود. با کمک روش‌های زیر تا حد زیادی می‌توان افسردگی را از خود دور کرد:

• روزانه بین 7 تا 8 ساعت خواب مفید داشته باشید.
• رژیم غذایی سالم و سرشار از اسید چرب، امگا 3 و ویتامین b12 داشته باشید.
• از ورزش کردن غافل نشوید.
• به دنبال علاقه مندی‌های خود بروید.
• از تکنیک‌های مدیریت استرس برای کاهش استرس و اضطراب استفاده کنید.

افسردگی چگونه درمان می شود؟

برای درمان افسردگی از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که براساس شدت علائم، مدت زمان دوام و علت افسردگی یک یا تعدادی از ان‌ها برای بیماران انتخاب می‌گردند. برای افسردگی‌های شدید، دارو درمانی و برای افسردگی‌های مقاوم به درمان و سایکوتیک، شوک درمانی خط اول محسوب می‌شوند؛ اما برای تمام افسردگی‌ها از خفیف تا شدید و مزمن، مشاوره افسردگی یکی از بهترین راهکارهای درمانی محسوب می‌شود. دراین مشاوره از روش‌هایی همچون شناخت درمانی، رفتار درمانی، روان کاوی و روان درمانی بین فردی برای درمان افراد افسرده کمک می‌گیرند که گاهی اوقات به تنهایی افسردگی را درمان می‌کنند، بدون آن که به دارو یا روش‌های تهاجمی نیاز باشد.

راه های درمان گوناگونی برای افسردگی وجود دارد که باید متناسب با نوع افسردگی و ویژگی های فرد تعیین شود. از جمله این درمان ها می توان به درمان افسردگی بدون دارو، درمان شناختی رفتاری و روان درمانی اشاره کرد. امر درمان افسردگی بایستی توسط مشاوران انجام گیرد چرا که درمان خودسرانه و بدون آگاهی، افسردگی را تشدید می کند. بدین منظور برای دریافت مشاوره می توانید با سنا مشاور ارتباط برقرار کنید.

• • افسردگی چیست؟
  • علل افسردگی شامل چه مواردی است؟
  • آیا تغییرات هورمونی سبب افسردگی می شود؟