توضیح طلاق به کودکان ظرافتهای خاص خود را دارد.شما قبل از هر کاری باید به این ظرافتهای اساسی درباره کودکانی که می خواهند ریشه های خودشان را در ساختن درخت شخصیتشان مستحکم کنند بدانید.کودکان به خصوص در سنین3تا5 سال با مفاهیم آشنایی چندانی ندارند و از واژه طلاق چیز خاصی تلقی نمیکنند. ذهنیت کودکان در این سن متغییر است و هنوز به حالت ثبات در فهم ماندگاری قوانین و کلمات در نیامده است به زبان دیگر ، همه چیز در نگاه کودک، کودکانه است.
یعنی اگر قهر میکنند زود فراموش میکنند این از ویژگیهای کودکان است. لذا در توضیح طلاق به کودکان باید از تکیه کردن بر روی کلمه طلاق پرهیز کنید و آنرا به صورت قطع روابط کلی بیان نکنید.چرا که ذهن آنها پذیرای ازهم جدا شدن همیشگی خانواده را درک نمیکند و در صورت فهم آن دچار بیماریهای خاص روحی و فیزیولوژیکی میشوند.
نگاه کودکان به ماهیت طلاق
کودکان معمولا کمتر با واژه طلاق و جدایی ارتباط میگیرند و بعضا شاید از طریق رسانه های عمومی چون صدا و سیما و فیلمهای و سریالهای خانوادگی با این واژه طلاق آشنا می شوند اما بسیاری از آنها هیچ تصوری از معنای آن ندارند.
بچه‌های دو ساله عینیت‌گرا هستند و ممکن است مادامی که هر دو پدر و مادر را که در خانه ببینند،زندگی خانوادگی خود را چندان بهم ریخته نبینند.اما بچه‌های خردسال سه تا پنج ساله همه چیز را از نقطه‌نظر خود و نیازهای خودشان میبینند
یک بچه ی بزرگ‌تر ممکن است نگران این باشد که حالا اوضاع چه تغییری ممکن است بکند؟ او کجا زندگی میکند؟ کجا خواهد خوابید؟ و آیا همچنان هم مامان و هم بابا را خواهد دید؟
ویژگیهای کودکان
دانستن ویژگیهای کودکان در سنین متفاوت در تربیت و سالم نگه داشت بهداشت روحی و روانی و همچنین سلامت جسمانی آنها نقش بسیار مهمی دارد. از جمله ویژگیهای کودکان میتوان به :
- عینیت گرا
کودکان 3 تا 6 سال، به طور عمومی با روشی عینی به کاوش جهان می پردازند، یعنی دریافت اطلاعات و شناخت جهان برای کودکان، از طریق محسوسات و امور ملموس انجام می‌شود.
کودکان هر چیزی را که میبینند باور میکنند حتی اگر زن و شوهر طلاق عاطفی هم گرفته باشند تا زمانیکه با هم در خانه هستند برای او فرقی نمیکند.
- کانون و محور توجه
کودکان در دنیای خودشان، خود را مرکز توجه در خانواده میبینند و همه چیز را بر اساس نیازها و دل خواستهای خویش تعریف میکنند.
- ویژگی هیجانی
بیشترین تمرکز روانی کودکان دراین رده سنی بر امنیت جویی و پایه‌گذاری روابط عاطفی آینده، بر اساس سبک و کیفیت ارتباط با مادر است.
- ثبات نداشتن
کودکان در این سن بر اساس اتفاقات پیرامونی به سرعت تغییر رویه می دهند یعنی خیلی سریع از حالت گریستن به حالت خندیدن تغییر موضع میدهند
- فراموشی اتفاقات
معمولا کودکان بخاطر آنکه به حس رضایتمندی برسند هر چیزی را که تداعی کننده خاطرات بد باشد را سریع کنار می گذارند و به آن فکر هم نمی کنند.
- احساس گناه کردن
گاهی کودکان خود را مقصر از دست دادن اطرافیان(مرگ) می دانند و گاهی هم علت جدایی پدر و مادر را در خود کنکاش میکنند که بعضا در صورت حل نشدن این ذهنیت کودک دچار استرس و اضطرابهای شدید روحی و جسمی قرار خواهد گرفت.
- دیر و کند گذشتن زمان
زمان برای کودکان بسیار و بسیار دیر می گذرد. وقتی شما به کودکتان میگویید چند روز دیگه به مسافرت میرویم یا چند وقت دیگه این کادو را برایت میخرم شدیدترین عذاب روحی یعنی انتظار را در آنان دو چندان میکنید.چون زمان برای کودکان مانند یک لاک پشت است.
- نا مفهوم بودن واژه همیشه
کودکان بخاطر تغییر رویه ای که به هر چیزی میدهند واژه همیشگی را نمیفهمند. یعنی متوجه نمیشوند پدر و مادر برای همیشه می خواهند از پیش هم بروند.فکر میکنند این امر موقتی است.
در سنا مشاور بخوانید: مشاوره طلاق
چگونگی دادن خبر طلاق به کودکان
خبر جدایی را چگونه به کودک خود بدهیدم؟با فهمیدن ویژگیهای کودکان حالا میتوانیم در انتقال واژه هایی چون طلاق به کودکانمان نهایت دقت را داشته باشیم.
- انتخاب صحیح زمان و مکان
تا زمان قطعی نشدن جدایی آنرا به کودکان ارجاع ندهید. اگرچه ممکن است شفافیت کامل بهتر به نظر برسد، اما قطعی نبودن جمله‌ها و خبرهایی از طرف شما مانند: «بابا و مامان به فکر طلاق گرفتن هستن!» کودک را به طور غیرضروری گیج میکند. همچنین به خاطر داشته باشید که یک هفته برای یک کودک خردسال به اندازه‌ی یک ابدیت است. پس شاید بهتر باشد که فقط از چند روز قبل به او بگویید تا کودک هفته‌ها قبل از جدایی شما، کلافه و گیج باقی نماند.
هیچگاه در مواقعی چون:روزهایی که کودکتان به مهدکودک یا پیش‌دبستانی می‌رود، درست قبل از اینکه سر کار بروید، همان موقعی که می‌خواهد برای بازی با دوستانش برود یا درست قبل از خواب خبرهای ناگوار و تلخی چون طلاق را ندهید. بعد از گفتن خبر طلاق، کودک به طور ناگهانی احساس ناامنی و تنهایی خواهد کرد،در این زمان به شما نیاز خواهد داشت تا در کنارش باشید. پس زمانی را انتخاب کنید که برای در آغوش گرفتن و اطمینان خاطر دادن به او وقت زیادی داشته باشید.
در ادامه می توانید با عواقب طلاق بر والدین و کودکان بیشتر آشنا شوید.
- یکی شدن زن و شوهر برای بیان جدایی
با هم بودن زن و شوهر در بیان این مطلب که می خواهند از هم جدا بشوند برای کودک بهتر است چرا که از یک سردرگمی و امیدهای واهی خلاصی پیدا میکند.شنیدن مستقیم متارکه از دهان پدر و مادر او را ازدنیای شک و گمان به مرحله یقین میرساند که باید واقع بینتر باشد. این کار کمک میکند تا احساس اعتماد فرزندتان هم به پدر و هم به مادرش حفظ شود.
- ساده تر کردن عبارات و توضیحات
با کلمه هایی صحبت کنید که برای کودکان قابل فهم باشد و توضیحات را به چند جملهی کلیدی محدود کنید. شما می‌توانید خیلی ساده بگویید که بابا خانه‌ی جدیدی می‌گیرد و می‌خواهد او را ببرد که آنجا را ببیند. توضیح دهید که فرزندتان به دیدن هم پدر و هم مادر خود ادامه خواهد داد. همچنین می‌توانید بگویید: «مامان به کمی زمان احتیاج داره تا در مورد بعضی چیزها فکر کنه و بابا می خواد مدتی با مادربزرگ و پدربزرگ زندگی کنه.» سپس به کودکتان اطمینان بدهید که می‌تواند به دیدن پدرش برود و همچنین با شما هم وقت بگذراند.
- مقصر نبودن فرزندتان را اذعان کنید
کودکان ممکن است خودشان را برای این جدایی مقصر بدانند، حتی اگر این را نگویند. بچه‌های کوچک‌تر ساده و غیرپیچیده فکر میکنند مثلاً: «من اتاقم رو تمیز نکردم و برای همینه که اونها دعوا می‌کردن.» پس لازم است واضح و روشن به او توضیح دهید که جدایی یا طلاق یک تصمیم بزرگسالانه است و هیچ ارتباطی با او ندارد.
- کنار گذاشتن سرزنش کردن همدیگر
هر قدر هم که عصبانی هستید، همسر خود را به خاطر جدایی جلوی بچه‌ها سرزنش نکنید و از دعوا کردن در مقابل فرزندتان خودداری کنید. همچنین جزئیات مربوط به روابط خارج از ازدواج یکی از شما یا مشکلات مالی را بین خودتان نگه دارید. این موارد فقط فرزندتان را گیج و ناراحت‌تر میکند.
- کلی گویی کنید
جزئیات جدایی را مطرح نکنید و فقط در زمانیکه کودکتان نیست می توانید به آنها بپردازید. مثلادر مورد مسائل حقوقی و حضانت ایشان حتی پشت تلفن هم بحث نکنید.
چرا اولین سؤال همه‌ی بچه‌ها قطعاً این است.بیش از حد وارد جزئیات علت آن نشوید و تأکید روی گفتن «ما» و اینکه «تصمیمی مشترک» بوده است ادامه دهید.
- گرایش به مثبتهای زندگی
اگر همسر سابق تان به شما آسیب رسانده است, اجتناب از منفی ها سخت است، اگر همسر سابق شما به کودکانتان نیز آسیب رسانده است, تحقیر او برای آنها کار را سخت تر می کند، همیشه دست بالا را بگیرید و به چیزی مثبت درباره او فکر کنید، این مساله برخی از تنش ها را برای کودک شما آسان تر می کند.
- برنامه ریزی برای موقعیت های خاص
همه باید در مورد رویداد های خاص مانند تولد ها و تعطیلات توجه کنند، اگر فکر می کنید می توانید تحمل کنید, سعی کنید این زمان ها را با همسر سابقتان به اشتراک بگذارید، اگر این امکان وجود ندارد, زمان بین والدین را به طور مساوی تقسیم کنید.
- پذیرا شدن احساسات آنها
بگذارید بچه ها بدانند که احساساتشان معتبر است، مهم است که کودکان را تشویق کنید این جملات را بگویید ” من می دانم که احساس ناراحتی می کنید ” یا “می دانم که بدون پدر احساس تنهایی می کنید” بگذارید کودکان بدانند که این احساسشان درست است .
- حمایت کردن کودکان
- مدیریت استرس
- بیان دوست داشته شدن کودکان از طرف والدین تحت هر شرایطی
چگونگی مدیریت بعد از طلاق
مدیریت شرایط بعد از طلاق بسیار مهم است مواردی چند از عادی سازی زندگیهای بعد از متارکه را برایتان می آوریم
- کودک را غرق عشق و محبت خود کنید
- انتظار تکرار توضیحاتتان را داشته باشید
- برنامه‌های روتین را ثابت نگه دارید
- مراقب علائم وجود مشکل باشید
- فرزند خود را به جاسوس تبدیل نکنید
- با یک مشاور صحبت کنید
- امید را همراه خود داشته باشید
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌کنیم مطلب فرزندان طلاق را مطالعه فرمایید.
سخن پایانی
توضیح طلاق به کودکان نکات بسیار دقیق و حساسی را میطلبد که مرکز سنا مشاور با داشتن کادری مجرب و متخصص ، طی سالیانی سال تجربه به این مهم رسیده است. کودکان فرشتگان خداوند بر روی زمین هستند تا زمانیکه کودکند. پس آنها را زود وارد دنیای بزرگسالی نکنید.
- مطرح کردن طلاق با کودکان باید چگونه باشد؟
- نگاه کودکان به ماهیت طلاق چگونه باید باشد؟
- ویژگیهای کودکان برای ارائه مطالب متارکه شامل چه مواردی است؟
- خبر جدایی را چگونه به کودک خود بدهیدم؟
- مدیریت شرایط بعد از طلاق چگونه باید باشد؟
